Nijmegen - Masker
Een van de bekendste vondsten van Nijmegen is een Romeinse, verzilverde gezichtshelm. Het masker is in 1915 (of vlak daarvoor) gevonden op een grindbed in de Waal bij Nijmegen, ten westen van de spoorbrug. Waar precies is niet duidelijk, ergens bij de oever tussen de huidige Handelskade en de stad Ulpia Noviomagus. Bij het masker lagen ook twee wangkleppen, een paar ringen en enkele glazen kralen in de vorm van meloenen. Omdat de wangkleppen niet bij het masker horen maar bij een andere helm, moeten ze daar met opzet zijn neergelegd. En dat maakt het weer aannemelijk dat het gaat om een offer.
Voor- en zijaanzicht van het masker vlak na de vondst in 1915. (Valkhof Museum)
De lippen van het originele masker zien er natuurgetrouw uit, maar toch ook gestileerd. Ze dragen sporen van vergulding. (Valkhof Museum)
Van de complete helm bleek het ijzer grotendeels weggeroest. Eigenlijk restten nog alleen de messing bekleding van het gezichtsmasker en de rijkversierde hoofdband, die beide ook waren verzilverd. Die zilveren glans moet het oorspronkelijke masker een magische glans hebben gegeven. De lippen, oogleden en voorhoofdband waren voor een deel zelfs verguld. Zulke helmen met maskers werden door ruiters gedragen tijdens parades en in de strijd. De serene uitdrukking moet op tegenstanders een vervaarlijke indruk hebben gemaakt: ze verhullen elke spoor van angst en inspanning. Het originele masker ligt in het Valkhof Museum.
In 2019-2020 maakte kunstenaar Andreas Hetfeld met moderne materialen een eigentijdse interpretatie op reuzenformaat van het iconische masker. Dit kunstwerk, Het Gezicht van Nijmegen, staat op het Stadseiland. De kern bestaat uit een stalen frame, aangevuld met lagen polyurethaan en vezelmatten. Een stalen trap aan de achterkant leidt naar een platform waardoor je door de ogen van het masker kunt kijken. Na de plaatsing op het Eiland is het kunstwerk in rap tempo uitgegroeid tot een icoon van de stad. Daarmee heeft Nijmegen een heel speciaal beeldmerk dat het heden met het (Romeinse) verleden verbindt.
Het kunstwerk is opgebouwd uit verschillende lagen op een frame van staal. (RomeinenNU)
Bronnen en verwijzingen
Literatuur
- Hetfeld, A. (red.). Het Gezicht van Nijmegen. Nijmegen 2024
Meer Nijmegen
-
Nijmegen - Grafveld Noviomagus
Nijmegen - Grafveld Noviomagus
Om de stad lagen uitgestrekte grafvelden waar naar schatting 30.000 tot 40.000 mensen zijn begraven. Daaronder ook lieden van de elite, getuige een opgegraven grafcomplex aan de Krayenhofflaan.
-
Nijmegen - Kops Plateau
Nijmegen - Kops Plateau
Op deze buitengewoon strategische plek, uitkijkend over het Rivierengebied, stond een van de eerste Romeinse militaire versterkingen van ons land.
-
Nijmegen - Legioenplaats
Nijmegen - Legioenplaats
De Hunerberg is de eerste plek in Nederland waar de Romeinen zich permanent vestigden. Hier legden ze in het jaar 19 voor Chr. een enorm legerkamp aan voor 2 of 3 legioenen.
-
Nijmegen - Valkhof
Nijmegen - Valkhof
Meer dan twee eeuwen na de brand in Oppidum Batavorum namen de Romeinen het Valkhof opnieuw in gebruik. Eind 3e eeuw legden ze hier een fort aan, een castellum.
-
Nijmegen - Oppidum Batavorum
Nijmegen - Oppidum Batavorum
Rond 12 v.Chr. begonnen de Romeinen met de aanleg van een stedelijke nederzetting in de buurt van de Valkhofheuvel. Deze nederzetting komt in de Romeinse geschriften voor als ‘Oppidum Batavorum’, de hoofdstad der Bataven.
-
Nijmegen - Aquaduct
Nijmegen - Aquaduct
In 2021 zijn delen van het aquaduct van Berg en Dal naar Nijmegen op de lijst van UNESCO werelderfgoed geplaatst. Op Nijmeegs grondgebied liggen drie elementen (‘aardwerken’) van dat aquaduct.
-
Nijmegen - Noviomagus
Nijmegen - Noviomagus
Nijmegen is met afstand de oudste, grootste en belangrijkste stad op Nederlands grondgebied. Ulpia Noviomagus was hèt logistiek centrum voor het meest westelijke gedeelte van de limes.
-
Nijmegen - Winkelsteeg
Nijmegen - Winkelsteeg
De Winkelsteeg is het jongste ontwikkelingsgebied van Nijmegen. Archeologisch onderzoek toont aan dat hier in de Romeinse tijd een flinke nederzetting lag.
-
Nijmegen - Noord
Nijmegen - Noord
Nijmegen-Noord is na Leidsche Rijn de grootste VINEX-locatie van ons land. De vele nieuwbouwprojecten hebben geleid tot een grote toename van archeologisch onderzoek.
Wat kan ik doen in de buurt?
-
De Bastei Centrum voor natuur en cultuurhistorie
De Bastei Centrum voor natuur en cultuurhistorie
Waalkade 83
6511 XR Nijmegen
