Ga naar inhoud

Nederland in de Romeinse tijd

Hoe en wanneer kwamen de Romeinen in het huidige Nederland terecht? Daarover vind je op deze pagina een korte inleiding. Wil je meer weten over de geschiedenis van een afzonderlijke provincie, vind je hier de toegang tot de eerste paar provincies.

Romeins Nederland

Nero Claudius Drusus

De Romeinen vestigen zich in het Nederlandse gebied nadat rond 50 v.Chr. de door Julius Caesar gevoerde Gallische Oorlog ten einde komt. Zijn opvolger, keizer Augustus, heeft zijn zinnen ook op Germanië gezet en stelt daarom zijn stiefzoon Drusus in Noord-Europa als gouverneur aan. Drusus vestigt zich op de Hunnerberg, in het huidige Nijmegen, en probeert vanaf daar de Germanen te overwinnen. Dat blijkt niet zo'n eenvoudige klus, na zo'n honderd jaar geven de Romeinen onder keizer Claudius verdere veroveringspogingen op. Zo blijft de meest noordelijke grens van het Romeinse Rijk steken langs de Rijn: de Limes.

Onder en boven de grens

Het huidige Nederland wordt dus in tweeën gedeeld: ten zuiden van de Limes ontstaat een georganiseerde staat onder Romeins bewind, terwijl ten noorden van de grens de Romeinse invloed relatief gering blijft. De volken die in het noorden en in de limesstreek wonen, zoals de Friezen, Bataven en Cananefaten, staan zeker niet allen op vijandige voet met de Romeinen.  De Friezen helpen de Romeinen regelmatig en betalen belasting in de vorm van dierenhuiden. De Bataven leveren op hun beurt veel soldaten aan de Romeinen en spelen zo een belangrijke rol in het Romeinse leger. Ondanks de afbakening is er ook sprake van wederzijdse handel. Toch gaat het een paar keer mis: in 28 n.Chr. komen de Friezen in opstand, nadat de belastingeisen flink zijn opgevoerd. In 69 n.Chr. komt het ook bij de Bataven tot een grote opstand nadat ze als gevolg van politieke spanningen in Rome plotseling heel veel extra soldaten moeten leveren.

Culturele invloed

De aanwezigheid van de Romeinen brengt culturele en sociale veranderingen in het Nederlandse gebied. De Romeinen brengen het schrift, Romeinse rechtspraak, bouwtechnieken en een georganiseerde infrastructuur. Die laatste bestaat naast verharde wegen en bruggen ook uit een uitgebreid waternetwerk. Romeinse woorden vinden hun weg in Germaanse talen en de terugkerende Bataafse soldaten hebben natuurlijk het een en ander opgedaan van de Romeinse cultuur. Maar denk niet dat het eenrichtingverkeer is: de Romeinen nemen op hun beurt elementen van de aanwezige volken over en er is nooit sprake van totale romanisering.

Het einde van de Romeinse aanwezigheid

Rond 250 n.Chr. begint het Romeinse gezag in het noorden steeds meer scheuren te vertonen. De Germaanse volken van buiten de grenzen weten steeds vaker het Romeinse rijk binnen te dringen en rond 400 n.Chr. komt er een einde aan de Romeinse heerschappij in het huidige Nederland. Wel is er na 2000 jaar nog genoeg terug te zien van het Romeinse verleden. Zo staat er in Nijmegen een Romeinse godenpijler, vind je in het Rijksmuseum Oudheden in Leiden een grenspaal en zijn er nergens zoveel Romeinse schepen gevonden als in Nederland. Ook menig Nederlandse plaatsnaam is schatplichtig aan het Romeinse verleden, zoals Nijmegen (Noviomagus), Utrecht (Traiectum) en Vechten (Fectio).

Ontdek Romeins Nederland

Deze website gebruikt cookies

Deze website maakt gebruik van cookies (Functioneel, Analytisch, Marketing) die noodzakelijk zijn om de website zo goed mogelijk te laten functioneren. Door op accepteren te klikken, geef je aan hiermee akkoord te gaan.

Ik wil mijn cookies handmatig instellen