Nijmegen - Grafveld Noviomagus
Om de stad lagen uitgestrekte grafvelden waar naar schatting 30.000 tot 40.000 mensen zijn begraven. Daaronder ook lieden van de elite, getuige een opgegraven grafcomplex aan de Krayenhofflaan. Het complex dateert uit de late 1e eeuw en bestond uit enkele ommuurde graftuinen, met daarin grafkelders en metershoge stenen grafmonumenten. Vooral één graf valt op door de uitzonderlijke hoeveelheid bijgiften. De mix van typisch Romeinse voorwerpen en (Bataafse) ruiterwapens doet vermoeden dat we hier te maken hebben met iemand uit de top van de Romeins-Bataafse samenleving, wellicht in de kringen van Batavenleider Julius Civilis.
Fraaie verzameling vondste
n uit één graf, waarschijnlijk van een hoge Romeinse officier van Bataafse komaf. (Valkhof Museum)
Geposeerde foto van grafgravers en hun ‘buit’ in 1907. (Rijksmuseum van Oudheden)
Niet alle graven waren zo rijk – de meeste bestonden slechts uit een urn met as en enkele bijgiften. Veel graven zijn bij de stadsuitbreiding van Nijmegen in de 20e eeuw verloren gegaan. Toezicht was er nauwelijks, grondarbeiders en schatgravers hadden vrij spel. Om toch wat van het erfgoed te redden (en zijn collectie uit te breiden), bood de industrieel Gerard Kam een klein bedrag voor elk voorwerp dat hem werd aangeboden. Daarmee werden de voorwerpen weliswaar gered, maar de roofzucht juist aangemoedigd. Hoe dan ook vormt de collectie Kam een belangrijke basis voor Museum Kam en daarmee ook van het huidige Valkhof Museum.
Een andere topvondst uit het grafveld is een loden sarcofaag met het skelet van een vrouw, gevonden in de Burchtstraat. Al snel werd de vrouw 'Loden Lady' genoemd. Ze moet een rijke dame zijn geweest. Recent onderzoek heeft uitgewezen dat ze niet is begraven in de 4e eeuw, zoals tot voor kort werd aangenomen, maar rond 200. Dat maakt de vondst nog extra bijzonder, want in die periode waren lijkbegravingen nog hoogst ongebruikelijk. Analyse van de bijgiften en versleten ruggenwervels doen vermoeden dat ze actief is geweest als kapster, in dienst van rijkelui.
De Loden Lady in haar graf. (Bureau Archeologie Gemeente Nijmegen)
Bronnen en verwijzingen
Literatuur
- Koster, A., 2013. The Cemetery of Noviomagus and the Wealthy Burials of the Municipal Elite. Nijmegen.
- Heijden, P. van der, 2016. Grens van het Romeinse Rijk. De Limes in Gelderland. Utrecht.
- Hendriks, J. e.a., 2024. Het graf van de Loden Lady in de Burchtstraat. Een opgraving door Romeinse en jongere lagen in het centrum van Nijmegen, van Ganzenheuvel tot aan Kelfkensbos. Nijmegen.
Meer Nijmegen
-
Nijmegen - Kops Plateau
Nijmegen - Kops Plateau
Op deze buitengewoon strategische plek, uitkijkend over het Rivierengebied, stond een van de eerste Romeinse militaire versterkingen van ons land.
-
Nijmegen - Legioenplaats
Nijmegen - Legioenplaats
De Hunerberg is de eerste plek in Nederland waar de Romeinen zich permanent vestigden. Hier legden ze in het jaar 19 voor Chr. een enorm legerkamp aan voor 2 of 3 legioenen.
Wat kan ik doen in de buurt?
-
De Bastei Centrum voor natuur en cultuurhistorie
De Bastei Centrum voor natuur en cultuurhistorie
Waalkade 83
6511 XR Nijmegen
