Kesteren
Binnen de Neder-Germaanse limes vormt Kesteren een geval apart. Opgravingen laten zien dat hier in de Romeinse tijd volop activiteit is geweest, zowel militair als civiel. Men nam daarom lange tijd aan dat hier het van de Peutingerkaart bekende castellum Carvo lag. Maar van een castellum ontbreekt vooralsnog elk spoor. Bovendien blijkt de naam Carvo hoogstwaarschijnlijk geen betrekking te hebben op Kesteren, maar op castellum Carvium in de Bijland.
Maar als er in Kesteren geen castellum lag, wat dan wel? In 1974 vond men in de wijk Prinsenhof een grafveld waar 70 soldaten zijn begraven. Opvallend genoeg kwamen er ook een aantal begraven paarden tevoorschijn. Langs de Nedereindsestraat lag waarschijnlijk een vicus waarin ambachtslieden actief waren. Zo'n vicus verwacht je juist bij een militair kamp, dus het is zeker niet uitgesloten dat hier toch een (kleinere?) militaire versterking heeft gelegen. Een spannende kwestie voor toekomstig onderzoek!
Gereconstrueerde ligging van de limesweg in Kesteren, aan de hand van een schets van Pleyte rond 1900. Bron: RomeinenNU/Google Maps
De helm is tamelijk uniek, want er zijn wereldwijd maar 3 complete exemplaren van dit type gevonden. Collectie Museum Het Valkhof
Kesteren heeft nog meer verrassingen. In 1998 werd tijdens de opgraving bij De Woerd ten zuiden van Kesteren, voorafgaand aan de aanleg van de Betuweroute, een deel van een Bataafse nederzetting blootgelegd. Deze 5 hectare grote nederzetting bleek flink geromaniseerd. De bewoners woonden weliswaar in houten boerderijen, maar gebruikten bijvoorbeeld Romeinse servies. Men vermoedt dat hier paarden werden gefokt voor het Romeinse leger.
Bronnen en verwijzingen
Literatuur
- Hessing, W. ‘Paardenfokkers in het grensgebied. De Bataafse nederzetting op De Woerd bij Kesteren’. In: A. Carmiggelt (red.). Opgespoord verleden. Archeologie in de Betuweroute. Abcoude 2001.
- Heijden, P. van der. Grens van het Romeinse rijk. De limes in Gelderland. Utrecht 2016.
Meer Regio Betuwe
-
Maurik
Maurik
In de jaren '70 zijn bij baggerwerkzaamheden ten noorden van Maurik een groot aantal vondsten gedaan. De combinatie van militaire vondsten en bouwmateriaal (zoals tufsteen en dakpannen) wijzen op een castellum.
-
Tiel-Passewaaij
Tiel-Passewaaij
De opgraving voorafgaand aan de nieuwbouwwijk Passewaaij in Tiel heeft een schat aan kennis opgeleverd over de ontwikkeling van een plattelandsnederzetting in de Romeinse tijd.
-
Culemborg Voorkoop
Culemborg Voorkoop
Voorafgaand aan de aanleg van de wijk Voorkoop hebben archeologen in 1971 een veldkartering uitgevoerd. Daarbij zijn veel Romeinse vondsten gedaan, zoals aardewerk (zowel handgevormd als terra sigillata), glaswerk en een maalsteen.
-
Maurik – De Woerd
Maurik – De Woerd
Jan Hendrik Holwerda groef tussen Rijswijk en Maurik met behulp van plaatselijke arbeiders een ‘Bataafsche nederzetting’ op. Hij legde daarbij een groot aantal sporen van gebouwen, greppels en ‘palissaden’ bloot.
-
Geldermalsen centrum
Geldermalsen centrum
Bij zandafgravingen op het landgoed Bottesteyn, begin 20e eeuw, kwamen tal van Romeinse voorwerpen tevoorschijn.
-
IJzendoorn - Binnenwaard
IJzendoorn - Binnenwaard
Vanaf de jaren ’60 zijn de uiterwaarden van IJzendoorn – bekend als de Binnenwaard – het doelwit geworden van grootschalige ontzandingen. Dat heeft geleid tot een aantal opvallende, losse vondsten.
-
Hien
Hien
Even ten oosten van Dodewaard, in het gehucht Hien, heeft de Historische Kring Kesteren en Omstreken zich in 1976 ontfermd over een zojuist gerooide boomgaard.
-
Maurik - castellum
Maurik - castellum
Tijdens zandwinning in een oude Rijnarm bij Maurik in 1972 zijn talloze Romeinse vondsten gedaan. Vrijwel zonder uitzondering komen ze uit baggerstort en zijn ze veiliggesteld door plaatselijke amateurs.
