Bouwkunst en techniek
Lesmodule - Achtergrondinformatie
De Romeinen waren heel erg praktisch. Ze hielden veel van techniek en waren uitstekende bouwers. Ze namen veel over van andere volkeren, als die iets beters hadden. Dan gingen de Romeinen het zelf toepassen en nog meer verbeteren. Zo brachten ze technische vernieuwingen naar alle delen van het Romeinse rijk, ook naar Nederland.
De Romeinen wisten hoe ze grote hoeveelheden stenen konden bakken. Ze kwamen erachter dat je met ronde bogen grote en hoge gebouwen kon maken. En ze deden een belangrijke uitvinding: het beton. In onze omgeving had nog nooit iemand stenen gebouwen en beton gezien, want de bevolking woonde tot dan toe in houten boerderijen. In Berg en Dal, in de buurt van Nijmegen, bouwden Romeinse soldaten een fabriek waar ze tienduizenden bakstenen en dakpannen bakten. Het was de eerste fabriek van Nederland.
Een Romeinse dakpan.
In Heerlen stond een Romeins badhuis. Aan de restanten kun je goed zien hoe Romeinse vloerverwarming werkte.
In het hele rijk bouwden de Romeinen complete steden met tempels, badhuizen en amfitheaters. Ze legden zelfs riolering aan. En ze bouwden aquaducten om water over grote afstanden van de bron naar een stad of legerkamp te brengen. Zo’n aquaduct of waterleiding liep van Berg en Dal naar Nijmegen.
In grotere Romeinse steden bouwden de Romeinen zelfs flatgebouwen. Die flatgebouwen waren niet zo hoog als we ze nu kennen, maar mensen woonden er op meerdere verdiepingen in woningen naast en boven elkaar.
Om al die steden met elkaar te verbinden, legden de Romeinen ingenieurs in het hele Romeinse rijk wegen aan. Daarbij lieten ze zich nergens door tegenhouden. Over rivieren bouwden ze bruggen en ze hakten zelfs tunnels door bergen. Veel van die bruggen bestaan nog steeds, zo stevig zijn ze gemaakt.
In het begin was het aanleggen van wegen vooral belangrijk voor het Romeinse leger. Daardoor konden soldaten zich makkelijk verplaatsen. Maar het bleek ook heel handig voor de handel en het werd een stuk makkelijker om te kunnen communiceren. Een geschreven bericht kon binnen enkele dagen van Rome naar Nederland worden gebracht. Dat was supersnel voor die tijd, want de telefoon bestond natuurlijk nog niet.
Deze Romeinse brug ligt in Trier in Duitsland. De brug is nog steeds in gebruik.
Een Romeinse sleutel.
Ook zorgden de Romeinen ervoor dat ze goed en snel over water konden reizen. Ze groeven kanalen waardoor schepen met zware vrachten op veel plekken konden komen. Ze legden dammen aan om de loop van de rivier te veranderen.
Romeinen vonden een beetje luxe heel fijn. Rijke mensen hadden vloerverwarming en stromend water uit de kraan. Omdat mensen steeds dichter bij elkaar woonden en meer spullen kregen, wilden ze die ook graag beschermen. Daarom zijn er sloten en sleutels uitgevonden. Hierdoor werd het makkelijker om dieven buiten de deur te houden.
Lessuggestie
-
HOE WERKT DIT?
HOE WERKT DIT?
Door middel van onderzoek maken leerlingen kennis met Romeinse uitvindingen en verbeterde technieken en voorwerpen, waarvan we er een aantal vandaag de dag nog steeds kennen en gebruiken.
Lesduur: circa 1 lesuur
Doelgroep: basisonderwijs groep (6)-7-8
Lesaanbod bij het thema - Van aanbieders in heel Nederland
-
De Romeinen in Noord-Brabant
De Romeinen in Noord-Brabant
Leerlingen gaan zelfstandig aan de slag met échte Romeinse voorwerpen die door de Romeinen in Brabant zijn gebruikt. Aan de hand van voorwerpen en de daarbij behorende werkbladen leren ze over de verschillende aspecten van het leven in de Romeinse tijd.
-
Terug naar de Romeinen
Terug naar de Romeinen
In de museumles 'Terug naar de Romeinen' maken de leerlingen van groep 5 kennis met de vroegste geschiedenis van hun eigen woonplaats. De kinderen komen van alles te weten over Forum Hadriani en ze ontdekken waarom dit zo'n belangrijke plek was.
-
Prehistorie en Romeinse tijd
Prehistorie en Romeinse tijd
Ga mee terug in de tijd en onderzoek het verre verleden van rendierjager tot rijke Romein! Tijdens een vraag-leergesprek over de prehistorie en de Romeinse tijd staat het thema uitvinden centraal. Vervolgens gaan leerlingen zelf op onderzoek uit.
-
Het verhaal van Coriovallum
Het verhaal van Coriovallum
Aan de hand van diverse opdrachten en vragen gaan je leerlingen op onderzoek in het museum. In het museum maken zij kennis met de verschillende mensen die leefden in en rond Coriovallum en onderzoeken zij bronnen behorende bij deze personages.
-
Museumkisten en spreekbeurtkoffers
Museumkisten en spreekbeurtkoffers
Museum Hoge Woerd biedt verschillende museumkisten en spreekbeurtkoffers aan voor het basisonderwijs. Elke museumkist bevat een map met lessuggesties en allerlei materialen. Iedere koffer bevat een map met achtergrondinformatie, foto's en replica's.
-
Ontdekkingstocht DOMunder
Ontdekkingstocht DOMunder
Ga onder het Domplein op zoek naar de verhalen en resten van het Romeinse fort Traiectum vanuit waar Utrecht is ontstaan.
-
Ontdek het verleden
Ontdek het verleden
Het programma voor het basisonderwijs in Museum Hoge Woerd bestaat uit een concept van 22 modules op verschillende niveaus. Reis mee door de tijd, ontdek het Romeinse schip, verken het castellum en daal af in 3000 jaar geschiedenis.
-
Kruip in de huid van een Romein
Kruip in de huid van een Romein
Het lespakket 'Kruip in de huid van een Romein!' bevat een introductie op het tijdperk van de Romeinen. Het pakket bestaat uit een digibordles en een online kindercollege over de Romeinen.
-
Slimme jongens die Romeinen: Romeinse technieken
Slimme jongens die Romeinen: Romeinse technieken
De Romeinen lieten technieken na waar we vandaag de dag nog voordeel van hebben. Met dit lespakket maken leerlingen van 11 tot 14 jaar kennis met de bijzondere geschiedenis van de Romeinse grens, de limes, in Zuid-Holland.
-
Romeinen in Elst
Romeinen in Elst
In Elst leefden tweeduizend jaar geleden Romeinen tussen de Bataven. Onder de vloer van de Grote Kerk in Elst zijn twee Romeinse tempels gevonden. Tijdens deze les leren de leerlingen het verhaal van de Romeinen en Bataven in Elst.
-
Romeinenwerkplaats
Romeinenwerkplaats
In de interactieve Romeinenwerkplaats van Museum Het Valkhof maak je kennis met het leven in de Romeinse stad en legerkamp. Waan je even als Romein: maak kleurrijke mozaïeken, bouw een boog zonder cement, schiet met een stoere katapult en meer!
-
Oevers vol Romeinen
Oevers vol Romeinen
De Romeinse limes is de grens van het Romeinse Rijk. Die liep dwars door Nederland. Tijdens deze museumles ontdek je hoe de Romeinen en hun families tweeduizend jaar geleden langs deze grens leefden.
-
Het Mysterie van Dame Voerendaal
Het Mysterie van Dame Voerendaal
Tijdens de Romeinse tijd woonde er een dame in Voerendaal. Met behulp van archeologen en experts gaat zij samen met de leerlingen op zoek naar informatie over de plek waar ze gewoond heeft, door archeologische voorwerpen te onderzoeken.
-
Museumles Romeinen in je eigen tuin
Museumles Romeinen in je eigen tuin
Pak je koffers maar alvast in: tijdens deze leuke museumles reizen de leerlingen namelijk door het Romeinse landschap en ontdekken ze alles over het leven in deze regio: 2000 jaar geleden.
-
Mini museumles ‘Fashionistas van Coriovallum: Amaka’s stylingtips’
Mini museumles ‘Fashionistas van Coriovallum: Amaka’s stylingtips’
De mini museumles ‘Fashionistas van Coriovallum: Amaka’s stylingtips’ gaat over kleding, verzorging en uiterlijk in de Romeinse tijd. Amaka is cosmeta, schoonheidsspecialiste, in het badhuis van Coriovallum (Heerlen).
Verdieping bij het thema
-
Techniek en bouwkunst in musea
Techniek en bouwkunst in musea
In veel musea in Nederland zijn authentieke restanten en reconstructies van Romeinse bouwkunst en technieken te zien. -
Archeologische Atlas van de Oudheid
Archeologische Atlas van de Oudheid
Op vici.org zijn veel Romeinse bouwwerken en visualisaties te vinden.
Tips bij het thema - Filmpjes, boeken, websites, afbeeldingen en meer
-
Collectiezoeker Rijksmuseum van Oudheden
Collectiezoeker Rijksmuseum van Oudheden
In de collectiezoeker van het Rijksmuseum van Oudheden vind je ruim 19.000 voorwerpen uit de Romeinse tijd in Nederland.
-
Topstukken uit het Rijksmuseum van Oudheden
Topstukken uit het Rijksmuseum van Oudheden
Op de website van het Rijksmuseum van Oudheden website vind je hele mooie voorwerpen uit de Romeinse tijd in Nederland.
-
Tempel-Kerkmuseum
Tempel-Kerkmuseum
Onder de vloer van de Grote Kerk in Elst bevinden zich de resten van twee Romeinse tempels uit de eerste eeuw na Christus. De tweede tempel is de grootste in zijn soort ten noorden van de Alpen.
-
Thermenmuseum Heerlen
Thermenmuseum Heerlen
In het Thermenmuseum Heerlen vind je indrukwekkende restanten van een Romeins badhuis (thermen). Vanaf een grote loopbrug kun je de resten bewonderen. Het is het best bewaarde Romeinse (publieke) badgebouw van Nederland.
-
Museum Romeinse Katakomben
Museum Romeinse Katakomben
Een bezoek aan Museum Romeinse Katakomben is een onvergetelijke belevenis. Dwalend door de onderaardse gangen neemt de gids je mee naar het Rome uit het vroege Christendom van de derde en vierde eeuw.
-
Museum Hoge Woerd
Museum Hoge Woerd
Reis mee door de tijd, ontdek het Romeinse schip, verken het castellum en daal af in 3000 jaar geschiedenis. In Museum Hoge Woerd in De Meern beleef je het allemaal!
-
Museon Omniversum
Museon Omniversum
Met enkele unieke vondsten uit de omgeving van Den Haag als uitgangspunt wordt een indruk gegeven van het leven van de Romeinen en van de oorspronkelijke bewoners van het kustgebied, de Cananefaten.
-
Museum Ceuclum
Museum Ceuclum
Cuijk was in de Romeinse tijd een belangrijke plaats aan de Maas. In Museum Ceuclum kun je vele bijzondere Romeinse schatten bewonderen die hier in de buurt zijn gevonden. Ook kun je een kijkje nemen in de Romeinse tuin.
-
Limburgs Museum
Limburgs Museum
Nieuwsgierig naar hoe de Romeinen een brug bouwden? Je ontdekt het in het Limburgs museum in Venlo! Prachtige voorwerpen van onder meer steen, aardewerk vertellen over het dagelijks leven en belangrijke gebeurtenissen in Limburg.
-
Museum Kasteel Wijchen
Museum Kasteel Wijchen
Wijchen heeft een hele lange geschiedenis van bewoning. Al ver voor de Romeinse tijd woonden hier mensen. Er is bijvoorbeeld een Romeinse villa gevonden. In het museumkasteel ontdek je wie hier woonden en hoe hier in de Romeinse tijd werd geleefd.
-
Is de Rijn de grens van het Romeinse Rijk?
Is de Rijn de grens van het Romeinse Rijk?
In het canonvenster Romeinse limes van NPO Focus vind je informatie en verschillende filmfragmenten over de geschiedenis van het Romeinse grensgebied rond de limes in Nederland.
-
De Romeinen - Technologie in de Oudheid
De Romeinen - Technologie in de Oudheid
Met welke uitvindingen en technieken brachten de Romeinen in de oudheid hun leven op een hoger peil? Met aandacht voor o.a. de bouwkunst, badhuizen, maten en gewichten. Bevat een tijdlijn en veel kleurenillustraties.
-
Het Klokhuis - Romeinse wegen
Het Klokhuis - Romeinse wegen
De Romeinen bouwden niet alleen steden, maar ook wegen. Hoe maakten ze die wegen? Bart zocht het uit in Rome.
-
Het Klokhuis - Romeinse bouwwerken
Het Klokhuis - Romeinse bouwwerken
In Rome gaat Bart op zoek naar het geheim van de eeuwenoude bouwwerken: sterke bogen, riolering, bruggen, aquaduct, beton, koepels.
-
De Romeinse weg (rond het jaar 100)
De Romeinse weg (rond het jaar 100)
De Limes, de noordgrens van het Romeinse rijk, loopt aan het begin van de jaartelling dwars door onze provincie. De forten van de Limes zijn verbonden door een weg, een technisch hoogstandje in een drassige regio.