Beetgum
Het Friese plaatsje Beetgum geniet bekendheid door de hier gevonden geloftesteen voor de Germaanse godin Hludana. De steen kwam tevoorschijn tijdens afgraving van de terp in 1888. De Latijnse tekst luidt in vertaling: ‘Aan de godin Hludana hebben de pachters van de visserij, toen Quintus Valerius Secundus de hoofdpachter was, hun gelofte betaald, vrijwillig en naar verdienste.’
Dit soort geloftestenen komt veel voor in het Romeinse rijk. Ze werden opgericht voor een god of godin nadat deze een smeekbede had verhoord, in dit geval door de vissers een grote vangst te bezorgen. De godin Hludana kennen we ook van vier andere votiefstenen in Neder-Germanië, namelijk in Iversheim, Xanten, Kalkar en de Holdeurn bij Nijmegen, alle uit eind 2e - begin 3e eeuw.
De mysterieuze Hludana-steen. Collectie Fries Museum.
Een mogelijk vergelijkbaar altaar voor Hludana, gevonden op de Holdeurn bij Nijmegen. PUG-collectie, Utrecht.
De Hludana-steen wordt gezien als een bevestiging van de Romeinse invloed in het Friese gebied. Maar enige waakzaamheid is geboden. Ten eerste is het de enige, tot nu toe gevonden steen met inscriptie in Noord-Nederland. Hier is de traditie van het oprichten van altaarstenen en grafstenen totaal onbekend gebleven. Ten tweede kunnen we ons ook afvragen wie de steen hebben betaald. Friezen waren niet zo geïntegreerd dat ze Romeinse altaren gingen oprichten. Maar het valt ook niet te verwachten dat de Romeinen hier hun eigen vissers als pachters hebben geïnstalleerd. Veel archeologen denken daarom dat de steen pas later naar Beetgum is gebracht, wellicht in de vroege Middeleeuwen. De opgraving in Wijnaldum laat zien dat er in die periode meer Romeinse spullen zijn hergebruikt. Waarschijnlijk zullen we nooit weten hoe het precies zit. Maar het blijft natuurlijk een prachtige vondst!
Bronnen en verwijzingen
Meer plaatsen in Friesland
-
Winsum
Winsum
De terp Bruggeburen in Winsum (Friesland) speelde in het begin van de jaartelling een belangrijke rol in het contact tussen de Romeinen en Friezen.
-
Wijnaldum
Wijnaldum
De site Wijnaldum bestaat uit zes naast elkaar liggende terpen op een oost-west lopende verhoging in het landschap, een zogeheten kwelderwal.
-
Tolsum
Tolsum
Amper zes kilometer van Winsum, in Tolsum, is begin 20e eeuw een schrijfplankje gevonden met daarop de tekst van een contract.
