Vervoer en communicatie
Lesmodule - Achtergrondinformatie
Het belangrijkste vervoermiddel in Romeins Nederland was de boot. Dat geldt zeker voor het westen van het land, want dat bestond vooral uit moeras. Daarom was de Rijn als grensrivier zo belangrijk. Archeologen vonden langs de Rijn ook veel Romeinse schepen. De Romeinen begonnen als eersten in ons land met het aanleggen van dammen en kanalen. Daarmee waren ze hun tijd ver vooruit. Pas meer dan 1000 jaar later zou dat een ‘Nederlandse’ traditie worden.
Een andere knappe prestatie van de Romeinse ingenieurs is de aanleg van wegen in het hele rijk. In Nederland legden ze een weg aan op de oever van de Rijn om de forten met elkaar te verbinden. Die weg noemen we de limesweg. In de natte gebieden van West-Nederland legden ze de weg aan op een grote dam. Die dam bestond uit grote houten palen met grond ertussen. Bovenop lag een wegdek van grind of schelp.
Romeins schip aan de kade van Forum Hadriani, Romeins Voorburg.
Romeinse soldaten steken een pontonbrug over. Een pontonbrug is een tijdelijk aangelegde drijvende brug waarmee je een rivier kunt oversteken.
De wegen en rivieren zorgden ervoor dat je makkelijk kon reizen in het Romeinse rijk. Het ging natuurlijk niet zo snel als tegenwoordig, maar voor die tijd zeker wel. Dankzij al die wegen konden soldaten makkelijk van de ene kant van het rijk naar de andere kant worden verplaatst. En behalve soldaten ook handelaars. Al die reizigers brachten ook allemaal hun eigen gewoonten mee. Zo kwamen opeens heel veel mensen in het Romeinse Rijk in aanraking met andere culturen.
Dat gold ook voor de volkeren die in Nederland woonden. Voordat de Romeinen hier kwamen, leefden die volkeren van ruilhandel. Geld als betaalmiddel kenden ze nog niet, voedsel en spullen werden geruild. Doordat de Romeinen hier met geld gingen betalen, ging de lokale bevolking dat ook doen. Dat was reuze handig, want in het hele Romeinse Rijk kon je betalen met dezelfde munten.
De wegen waren ook belangrijk om het Romeinse Rijk goed te kunnen besturen. Dat klinkt misschien gek, maar de wegen zorgden voor de communicatie. Telefoon en internet waren er natuurlijk nog niet. Berichten werden verstuurd per brief. Als er haast was, werd die brief bezorgd door een koerier op een paard. Als het paard moe was, kon de koerier bij een speciale herberg een nieuw paard pakken. Zo kon een bericht uit onze provincie Neder-Germanië al binnen een paar dagen in Rome aankomen.
Langs Romeinse wegen stonden mijlpalen. Hierop stond de afstand tot belangrijke plaatsen aangegeven.
Lesaanbod bij het thema - Van aanbieders in heel Nederland
-
Romeinen in de Liemers
Romeinen in de Liemers
Leerlingen onderzoeken samen hoe en waarom de Romeinen in de Liemers woonden, welke spullen ze gebruikten, hoe ze communiceerden en wat ze aten. Ze ontdekken dat er verschillen zijn, maar ook overeenkomsten. De Romeinen waren namelijk hele slimme mensen.
-
Museumkisten en spreekbeurtkoffers
Museumkisten en spreekbeurtkoffers
Museum Hoge Woerd biedt verschillende museumkisten en spreekbeurtkoffers aan voor het basisonderwijs. Elke museumkist bevat een map met lessuggesties en allerlei materialen. Iedere koffer bevat een map met achtergrondinformatie, foto's en replica's.
-
Ontdek het verleden
Ontdek het verleden
Het programma voor het basisonderwijs in Museum Hoge Woerd bestaat uit een concept van 22 modules op verschillende niveaus. Reis mee door de tijd, ontdek het Romeinse schip, verken het castellum en daal af in 3000 jaar geschiedenis.
-
Romeinenspel - Blijf van mijn Olijf!
Romeinenspel - Blijf van mijn Olijf!
Tijdens het spel leren kinderen spelenderwijs over de Romeinen. Onder begeleiding van 2 educatievrijwilligers gaan de kinderen aan de slag met de onderdelen, bestaande uit vragen, kleine workshops, interactieve opdrachten en meer.
-
Sporentochten in Museum Hoge Woerd
Sporentochten in Museum Hoge Woerd
Museum Hoge Woerd biedt een gevarieerd aanbod van Romeinse activiteiten aan voor de brugklas van het voortgezet onderwijs. De museumactiviteiten worden aangeboden op twee verschillende niveaus.
-
Spreekbeurtkoffer Romeinen
Spreekbeurtkoffer Romeinen
De Spreekbeurtkoffer Romeinen bevat informatie en voorwerpen, zoals een maquette van een legervesting, een olielampje en originele scherven uit de Romeinse tijd. Fijn voor docenten om lessen over de Romeinen te verlevendigen.
-
De Romeinen in Noord-Brabant
De Romeinen in Noord-Brabant
Leerlingen gaan zelfstandig aan de slag met échte Romeinse voorwerpen die door de Romeinen in Brabant zijn gebruikt. Aan de hand van voorwerpen en de daarbij behorende werkbladen leren ze over de verschillende aspecten van het leven in de Romeinse tijd.
Verdieping bij het thema
-
Artikel | Op reis met de Romeinen
Artikel | Op reis met de Romeinen
De Romeinen zaten niet stil! De Romeinse aanwezigheid bracht rust en stabiliteit in de Lage Landen. De (relatieve) vrede was een belangrijke prikkel voor mobiliteit. Via wegen, rivieren en de zee overbrugden reizigers grote afstanden.
-
Column | Kom je ook op mijn verjaardag?
Column | Kom je ook op mijn verjaardag?
"Zusje, ik nodig je graag uit voor mijn verjaardag op 11 september. Zorg dat je komt!"
Het zou een bericht op social media kunnen zijn, maar de tekst is ruim 1900 jaar oud. Claudia Severa, een officiersvrouw in Noord-Engeland, stuurde deze uitnodiging op een schrijfplankje naar haar vriendin Sulpicia Lepidina een fort verderop.
-
Filmpje | Romeinse wegen
Filmpje | Romeinse wegen
De Romeinen bouwden niet alleen steden, maar ook wegen. Hoe maakten ze die wegen? Dat is te zien in deze speciale aflevering van Het Klokhuis over Romeinse wegen.
-
Column | Globalisering en migraties langs de Limes
Column | Globalisering en migraties langs de Limes
In de Romeinse tijd werden de Lage Landen gezien als een koud, nat en treurig oord aan de rand van de wereld. Waarom trokken mensen dan toch naar deze streken?
Tips bij het thema - Filmpjes, boeken, websites, afbeeldingen en meer
-
Collectiezoeker Rijksmuseum van Oudheden
Collectiezoeker Rijksmuseum van Oudheden
In de collectiezoeker van het Rijksmuseum van Oudheden vind je ruim 19.000 voorwerpen uit de Romeinse tijd in Nederland.
-
Museum Hoge Woerd
Museum Hoge Woerd
Reis mee door de tijd, ontdek het Romeinse schip, verken het castellum en daal af in 3000 jaar geschiedenis. In Museum Hoge Woerd in De Meern beleef je het allemaal!
-
Hoe verstuur je een boodschap in geheimschrift
Hoe verstuur je een boodschap in geheimschrift
Als je een geheime boodschap wil versturen naar je vriend of vriendin, kun je het geheimschrift van Julius Caesar gebruiken. Je versleutelt het bericht en alleen als de ontvanger het weet te ontcijferen, kan hij of zij het lezen. De oude Romeinen gebruik
-
Willem Wever - Leiden alle wegen naar Rome?
Willem Wever - Leiden alle wegen naar Rome?
Experts hebben ontdekt dat er in Europa 486.713 wegen naar Rome leiden. Dat zijn ze bijna allemaal. Ze berekenden ook of alle wegen over de hele wereld leiden naar Rome.