Romeinendag

Met een uitverkochte Romeinendag in Kasteel Wijchen op maandag 20 maart jl. is maar weer eens gebleken dat de Romeinse tijd in Nederland en de Limes zich mogen verheugen in grote belangstelling. Meer dan 120 mensen waren naar Wijchen afgereisd: erfgoedprofessionals, archeologen, maar ook vrijwilligers en ‘gewoon’ geïnteresseerden. En als de binnenplaats van het elegante 17^e-eeuwse kasteeltje het had toegelaten, waren er zeker nog tientallen mensen aangesloten die nu geen ticket hadden kunnen bemachtigen.

Dit jaar werd de Romeinendag, een initiatief van RomeinenNU en Romeinse Limes Nederland, voor de 15^e keer georganiseerd. Tijdens de recente pandemie helaas tweemaal online, maar nu gelukkig fysiek, zodat iedereen weer veel makkelijker met elkaar in contact kon komen. Want naast de inhoudelijke lezingen over de laatste stand van de ontwikkelingen in het onderzoek naar Nederland in de Romeinse tijd, is dat uiteraard ook een belangrijk aspect van de Romeinendag: netwerken, met elkaar in contact komen, bijpraten.

Over Bataven, munten, villa’s en oud onderzoek

Na een welkom door wethouder Nick Dercks van Wijchen was het tijd voor vijf inhoudelijke lezingen. Koen Ottenheym, verbonden aan het NWO-project Constructing the Limes, nam ons mee naar de Renaissance, toen onderzoekers druk op zoek waren naar een Bataafs verleden dat in de Oudheid gestoeld was. Overal in Nederland vonden zij bewijs van de aanwezigheid van de Romeinen, die hier in hun visie grootse tempels en ‘kastelen’ hadden gebouwd. Wouter Vos, eveneens verbonden aan Constructing the Limes, lichtte het monnikenwerk toe waaraan studenten van Saxion zijn begonnen: het uitwerken van oude opgravingsgegevens rondom het Marktveld in Valkenburg (Zuid-Holland), om zo een toekomstbestendige database voor verder onderzoek te creëren. Het onderzoek van de studenten moet ook uitmonden in een publicatie. Evert van Ginkel en Paul Beliën werken aan een overzichtspublicatie rondom munten gevonden langs de Limes. Evert gaf ons een kijkje in de prachtige verhalen die aan de hand van die munten te vertellen zijn, over ruim vijf eeuwen Romeinse aanwezigheid langs de grote rivieren. Paul Franzen gaf een kort overzicht van het Romeinse villalandschap in het Gelders Rivierengebied, dat in zijn algemeenheid (te) weinig aandacht krijgt, zowel vanuit de wetenschap als het publiek. Paul van der Heijden ten slotte nam ons mee naar de 19^e eeuw, toen voor het eerst het onderzoek naar pannenbakkerij De Holdeurn op gang kwam. Deze 19^e-eeuwse bronnen werpen een verrassend nieuw licht op onze kennis van het steenovencomplex.

Strip en wijn

De Romeinendag kende verder twee belangrijke primeurs. Allereerst vond de presentatie plaats van een nieuw stripalbum over de Romeinse tijd: De Romeinen deel 1 – De Bataafse Opstand. Initiatiefnemer Marc de Lobie van Uitgeverij Syndikaat reikte het eerste exemplaar uit aan de Nijmeegse wethouder erfgoed Tobias van Elferen. De gemeente Nijmegen heeft het initiatief namelijk financieel ondersteund. Het stripalbum zal naast losse verkoop ook zijn weg vinden naar scholen in Nijmegen en omgeving. Achter in het album zijn enkele pagina’s opgenomen met uitleg over de Romeinse tijd in de regio, waarmee het project een sterke educatieve meerwaarde krijgt. De teksten zijn geschreven door Kristof Berte en de tekening komen uit de hand van Tim Artz, die tijdens de Romeinendag ook nog een filmploeg van Omroep Gelderland achter zich aan kreeg. Als het aan Marc de Lobie ligt, zullen na de Bataafse Opstand nog vele delen volgen. 

De tweede primeur betrof de eerste echte Nederlandse Limeswijn. Na een presentatie over Romeinse wijn door Mariëlla Beukers schonk wijnboer Sjacco Jaspers van Wijndomein De Holdeurn zijn Limesmulsum, gebaseerd op een recept voor Nedermulsum dat Manon Henzen van eet!verleden ontwikkelde ter gelegenheid van de unesco-status van de Limes. Voor de wijn zijn kruiden gebruikt die de Romeinen meebrachten naar Nederland en die hier ook archeologisch zijn aangetoond. De Limesmulsum zal over enige weken verkrijgbaar zijn via Wijndomein De Holdeurn, gevestigd pal op de Werelderfgoed-locatie van de pannenbakkerij in Berg en Dal.

Zoals gebruikelijk kregen de aanwezigen via korte flitspresentaties een indruk van enkele andere ontwikkelingen in Nederland, zoals de bouw van een Romeins zeeschip in Zeeland, de presentatie van een publieksboek over de thermen van Heerlen en de bouw van een manschapsbarak in Bodegraven. Al deze flitspresentaties komen binnenkort online. Verder kon iedereen het museum in Kasteel Wijchen bezoeken, met een interessante collectie vondsten uit de Romeinse tijd. Speciale aandacht gaat in het museum uit naar de Romeinse villa’s rond Wijchen.