Gezichtshelm wordt Gezicht van Nijmegen

In Nijmegen verrijst binnenkort een bijzonder kunstwerk van beeldend kunstenaar Andreas Hetfeld: het ‘Gezicht van Nijmegen’, een uitvergrote replica van een Romeinse gezichtshelm. Hetfeld won in 2017 de Ideeënwedstrijd ‘Nijmegen langs de Waal’ met zijn plannen voor deze replica. De kunstenaar werkt inmiddels met de gemeente Nijmegen en Stichting De Uitkijk aan de realisatie van het ontwerp. Het streven is om het kunstwerk in 2019 op het nieuwe stadseiland Veur-Lent te plaatsen. De gezichtshelm verbindt daar verschillende tijdperken met elkaar en blikt vanuit het verre verleden rechtstreeks naar de toekomst. In het beeld wordt een opstap verwerkt die bezoekers de gelegenheid geeft om door de ogen van het gezichtsmasker naar de wereld te kijken.

Opgebaggerd uit de Waal

De originele gezichtshelm helm, fraai versierd en gemaakt van ijzer en verzilverd messing, is een van de absolute pronkstukken uit de collectie van Museum Het Valkhof. Bijna tweeduizend jaar geleden behoorde hij toe aan een Romeinse ruiter, waarschijnlijk gelegerd in de omgeving. Rond 1915 werd hij opgebaggerd in de Waal, aan de westkant van de spoorbrug, ongeveer ter hoogte van de huidige Handelskade. Kort daarna kocht de Nijmeegse verzamelaar Gerard Marius Kam, de grondlegger van het latere Museum Kam, de helm aan. Sindsdien is hij in Nijmegen voor iedereen zichtbaar als hoogtepunt binnen de verzameling van het museum. Pas als je de gezichtshelm van dichtbij bekijkt valt het prachtige patina op. Het ijzer is grotendeels door corrosie verloren gegaan, maar de bekleding van messing laat nog talloze levendige sporen van de oorspronkelijke verzilvering zien. Op de lippen, de oogleden en de sierranden over het voorhoofd zijn zelfs nog resten van een subtiele vergulding bewaard gebleven. Dit is onwaarschijnlijk knap gedaan. Juist die combinatie van ambachtelijk vakmanschap, de materiële pracht en de historische betekenis spelen voor Andreas Hetfeld een belangrijke rol.

Metalen constructie

Het maken van dit ‘Gezicht van Nijmegen’ vergt een bijzondere aanpak. De levensgrote replica zal 1.2 ton wegen. Hij is opgebouwd uit een gelaste, metalen constructie, met ankerpunten aan de onderkant. Hier overheen is purschuim als vulmateriaal gespoten om vervolgens de precieze vorm eruit te snijden. Een dikke polyester laag hier bovenop geeft stabiliteit en hardheid. De uiteindelijke 'huid' bestaat uit een zilver- en goudachtige polyester-coating die het gewenste, ‘stralende’ effect geeft. De huid aan de binnenkant van de helm is afgewerkt met een ijzeroxide-achtige coating om het roestige, oude karakter van het gevonden masker weer te geven.
De grootte van het beeld vraagt om speciale bouw- en logistieke voorwaarden. Hetfeld vond een passende werkruimte in de bedrijfshallen van scheepswerf Gelria, een tijdelijk en immens atelier pal aan de rivier. Na voltooiing kan het beeld op een schip worden gehesen en naar zijn plaats van bestemming worden gebracht: het gezichtsmasker varend over de Waal, waar de Romeinen vroeger ook hun goederen over transporteerden.