Een kijkje aan de Duitse limes

Volgend jaar wordt spannend voor de Romeinse limes in Nederland: voor het eind van het jaar moet het hele nominatiedossier klaar zijn. Dit dossier moet ervoor zorgen dat de Nedergermaanse limes uitgeroepen wordt tot UNESCO Werelderfgoed. Die nominatie wordt voorbereid door de Nederlandse Limessamenwerking, samen met de Duitse deelstaten Rijnland-Palts en Noordrijn-Westfalen. De limes eindigt namelijk niet bij de grens met onze oosterburen, maar loopt door tot aan Bonn! Het Nederlandse en het Duitse deel samen wordt aangeduid als de Nedergermaanse limes.

Over wat er aan Nederlandse zijde te zien is, vindt u alle informatie op deze website. Echter, ook aan Duitse zijde kan de limes ervaren en beleefd worden. Legioenen hadden hun legerplaatsen niet alleen in Nijmegen, maar ook in Xanten en Bonn. Vanaf Bonn stroomt de Rijn door de zogenaamde Nederrijnse vlakte, meanderend in een bedding van ongeveer 3 kilometer breed. Op de randen van die bedding ontstonden de Romeinse militaire installaties, onder andere om ook hier de transportcorridor die de rivier was, veilig te stellen.

In Duitsland kan op diverse plaatsen kennisgemaakt worden met de (resten van) de limes. Om te beginnen, in musea. Die vindt u in Bonn, Keulen, Dormagen, Neuss, Krefeld en Xanten. 

Het LVR-Landesmuseum in Bonn heeft een uitgebreide presentatie van vondsten van militaire sites in het huidige Rijnland. Ze toont het brede scala van Romeinse militaire installaties. 

In Keulen kunt u bij twee musea terecht: het Römisch-Germanisches Museum en MiQua. LVR Jüdisches Museum im Archäologischen Quartier Köln. In het laatste museum treft u de resten van het stadhouderlijk paleis onder het middeleeuwse en vroegmoderne stadhuis, met een nieuwe presentatie en een museum gepland in de toekomst. Het beroemde Römisch-Germanisches Museum heeft een uitgebreide expositie over Keulens rijke en gevarieerde archeologische bronnen, waaronder het beroemde grafmonument van de veteraan Lucius Poblicius en een schitterende collectie militaire grafstenen en altaren, ook van de vloot van het Nedergermaanse leger.

In de kelder van de pastorie van St. Michael in Dormagen is een verzameling vondsten te zien van het ruiterfort Durnomagus, samen met authentieke resten van het fort. In het Historische Rathuis staan nog meer vondsten, plus een schaalmodel van het fort.

Een grote collectie vondsten van militaire installaties vindt u ook in Neuss, in het Clemens-Sels-Museum. De vondsten zijn afkomstig van Novaesium, in het bijzonder van het Koenenlager, het tentenkamp van het Zesde Legioen, en de burgerlijke nederzettingen. 

Burg Linn in Krefeld biedt een selectie van vondsten van fort Krefeld Gellep/Gelduba en zijn beroemde grafvelden, die de continuïteit tonen vanaf de eerste eeuw van onze jaartelling tot in de vroege middeleeuwen. 

En uiteraard is er het bekende APX in Xanten. In het LVR-Römer Museum, binnen het Archeologische Park, treft u een indrukwekkende hoeveelheid vondsten van Colonia Ulpia Traiana en het legioenskamp Vetera I / Fürstenberg en zijn omgeving. Daaronder is de best bewaarde manubalista (draagbaar geschut) van het Romeinse Rijk. Deze werd gevonden in de Rijn, bij Xanten-Wardt. 

Deze blogpost verscheen in het kader van het Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed.