Regio Hoeksche Waard
De Hoeksche Waard lijkt in de Romeinse tijd een belangrijke plek te zijn geweest van het midden van de 1e tot het begin van de 4e eeuw. Het onderzoek naar de Romeinse tijd in Hoeksche Waard is echter nogal verbrokkeld en incompleet.
Gemeente Hoeksche Waard
De Hoeksche Waard moet in de Romeinse tijd van groot belang zijn geweest. De Maas stroomde van oost naar west door het gebied. De oevers van de rivier waren dichtbevolkt en relatief welvarend. De locatie langs de Maas maakte deze omgeving ook militair-strategisch heel interessant. Mogelijk lag hier ook een doorgaande weg: de ‘snelweg’ Nijmegen-Naaldwijk-Katwijk die ook vermeld staat op de Peutingerkaart. Mijnsheerenland zou dan het hierop vermelde ‘Tablis’ kunnen zijn.
Een van de interessante vindplaatsen is Maasdam. Hier zijn een aanlegplaats, de restanten van een kade of havencomplex, een brug, een dam, Romeinse wegen en veel bouwmaterialen gevonden. Hier moet vanaf 70 een grote nederzetting hebben gelegen. Bij 's Gravendeel wordt een kanaal vermoed dat de Romeinen in een natuurlijk water aanlegden voor een goede verbinding tussen de Maas en de Striene.
Verloop mogelijk kanaal in de Hoeksche Waard. Bron: Kranendonk ea 2006, 55.
Sierknop uit Mijnsheerenland, mogelijk van verguld tin en zilveren munt van Vespasianus. Bron: SOB.
De Oude Maas werd in de buurt van Maasdam waarschijnlijk eind 1e eeuw door de Romeinen afgedamd. De dam was ongeveer vijftig meter breed en werd tot het begin van de 4e eeuw onderhouden. In het damlichaam werden zilveren en bronzen mantelspelden, versierde vloerplavuizen, een aardewerk buis van een verwarmingssysteem en een bijzonder bronzen artsendoosje gevonden.
Bij ’s Gravendeel zijn bij archeologisch onderzoek voorafgaand aan de aanleg van de HSL in 1999 resten van een kanaalachtige structuur ontdekt, die met een breedte van ca. 60 meter over honderden meters pal zuidwaarts liep. De structuur is ook met boringen bevestigd. Het zou een verbinding kunnen zijn geweest tussen de Romeinse Maas en Schelde – en daarmee samen met het Kanaal van Corbulo een belangrijke scheepvaartroute tussen Vlaanderen en de limes. Veel hout dat langs de limes is gebruikt – onder andere voor de aanleg van wegen en voor het bouwen van schepen – komt uit Vlaanderen.
Literatuur
- Haarhuis, A. Archeologisch onderzoek Hoeksche Waard-Oost: een waarderend onderzoek. RAAP-rapport 88, Amsterdam 1994.
- Heeringen, R. van, R. Lauwerier & H. van der Velde. Sporen uit de IJzertijd en de Romeinse tijd in de Hoeksche Waard. RAM 56, Amersfoort 1998.
- Kranendonk, P. e.a. (red.). Witte vlekken ingekleurd. Archeologie in het tracé van de HSL-zuid. RAM 113, Amersfoort 2006.
- Wilgen, L. van. Archeologisch onderzoek watergang De Vijf Schelpen, Mijnsheerenland, gemeente Binnenmaas. Heinenoord 2010.