Naaldwijk
In de omgeving van Naaldwijk vermoeden archeologen een vlootstation van de Classis Germanica, de Rijnvloot van het Romeinse leger. Deze Classis Germanica had zijn vlootbasis in Keulen. In de omgeving van Naaldwijk moet een zeer strategisch punt hebben gelegen: hier kwam het Kanaal van Corbulo uit in het Helinium, de brede monding van Maas en Waal. Vele vondsten die met de vloot in verband kunnen worden gebracht, ondersteunen dit vermoeden. Zo is een groot aantal dakpanstempels met de opdruk CGPF (Classis Germanica Pia Fidelis) bij Naaldwijk gevonden en wordt de classis genoemd op een plaat van het voetstuk van een daar opgegraven keizerbeeld. Van dit beeld is de meer dan levensgrote hand teruggevonden. Ook de hoeveelheid opgegraven militaire uitrustingsstukken vormen een duidelijke aanwijzing voor militaire aanwezigheid in de omgeving van Naaldwijk. Naast de vloot zou hier ook een cohort zijn gelegerd, die verantwoordelijk was voor de coördinatie en bevoorrading van de forten in de duinen.
Bronzen plaat waarop de Classis Germanica wordt genoemd. Bron: RMO.
Bronzen hand van een keizerstandbeeld uit Naaldwijk. Bron: RMO.
Naaldwijk wordt gezien als de plek waar het Kanaal van Corbulo uitkwam in het Helinium. Het moet daarom een extreem strategische plaats zijn geweest: het kanaal vormde de belangrijkste scheepvaartroute tussen Noordzee, Maas en de limes. Het kanaal werd waarschijnlijk geflankeerd door de Romeinse weg waarlangs in Rijswijk en Den Haag meerdere mijlpalen zijn gevonden. Naaldwijk doet sinds kort ook mee in dit rijtje: een in 1490 gevonden mijlpaal die uit ‘Monster’ zou komen, lijkt toch uit Naaldwijk te komen. Bovendien is hier onlangs een fragment van een andere mijlpaal gevonden.
Behalve het vlootstation lag hier van 70 tot 230 een Cananefaatse nederzetting. In de tweede helft van de derde eeuw woonde er een groep Germanen uit Noord-Nederland. Hun voornaamste activiteit was het op grote schaal omsmelten van metalen voorwerpen naburige Romeinse nederzettingen. Dit verklaart de vondst van fragmenten van standbeelden, zoals de bronzen hand en de plaat waarop de Classis staat vermeld.
Bronnen en verwijzingen
Websites
Literatuur
- Bruin, J. de. ‘Naaldwijk: standbeelden voor de Romeinse vloot.’ In: G. Jansen e.a. (red.). Van hun voetstuk. Romeinse beelden opnieuw ontdekt, Nijmegen 2015.
- Bruin, J. de. Rurale gemeenschappen in de Civitas Cananefatium, 50-300 na Christus. Proefschrift Universiteit Leiden 2017. Downloaden.
- Hazenberg, T. & T. van der Zon, 2016. Romeinse kust. Leiden.
- Waasdorp, A. ‘Mijlpalen langs de kust. De weg tussen Naaldwijk en Leiden.’ In: P. van der Heijden (red.). Romeinse wegen in Nederland. Utrecht 2016, 20-32.
Meer Regio Romeinse kust Noord
-
Den Haag - Scheveningseweg
Den Haag - Scheveningseweg
Er moeten een aantal forten hebben gelegen in de duinen van Den Haag. Die aan de Scheveningseweg is tamelijk goed onderzocht.
-
Den Haag - Ockenburgh
Den Haag - Ockenburgh
Deze site heeft de archeologen flink verbaasd. Hier lag niet alleen een klein ruiterfort, maar ook een burgerlijke nederzetting, een vicus.
-
Poeldijk
Poeldijk
Het Westland staat niet echt bekend als een militaire zone, maar de vondst van spitsgrachten doet vermoeden dat het leger hier toch op enig moment neerstreek.
Wat kan ik doen in de buurt?
-
Huis van het Boek (Museum Meermanno)
Huis van het Boek (Museum Meermanno)
Prinsessegracht 30
2514 AP Den Haag -
Huygens Museum, locatie Notarishuis
Huygens Museum, locatie Notarishuis
Notarishuis
Herenstraat 101
2271 CC Voorburg
