Ga naar inhoud

Limes in Europa

De grens van het Romeinse Rijk is door de eeuwen heen meer dan eens verlegd. In de 2de eeuw n. Chr. was het Romeinse Rijk op zijn grootst: het omvatte op dat moment het gehele Middellandse Zeegebied en een groot deel van West-Europa, de Balkan én het Midden-Oosten. In het noorden van het Romeinse Rijk strekte de grens zich uit van Groot-Brittannië tot aan de Zwarte Zee. Maar hoe zag die duizenden kilometers lange grens eruit? En wat zien we daar vandaag de dag nog van terug?

De grens in Europa

De randen van het Romeinse Rijk werden gemarkeerd door een grens die wij kennen als de Romeinse Limes. Die grens kende vele verschijningsvormen en kon er op de ene plek heel anders uitzien dan elders. Natuurlijk had dat te maken met de omstandigheden ter plaatse, met mogelijke vijanden die op de loer lagen bijvoorbeeld. Maar ook het landschap speelde een rol. Soms lag er namelijk al een natuurlijke grens: het is geen toeval dat de noordelijke grens van het Romeinse Rijk grotendeels parallel liep aan de loop van de Rijn, zoals in Nederland, en de Donau. Ook in het zuiden was er met de Sahara-woestijn sprake van zo’n natuurlijke grens.

Op plekken waar de natuur geen barrière had opgeworpen, namen de Romeinen zelf het heft in handen om de vijand buiten de deur te houden. Soms volstond een aarden wal; andere keren – zoals in het Duitse Zwarte Woud – werd er gekozen voor een palissade, een ingegraven houten omheining. Nog grondiger werd het aangepakt met de Muur van Hadrianus in Engeland en die van Antoninus in Schotland, twee enorme stenen bouwwerken. De Muur van Hadrianus is waarschijnlijk de meest bekende van die twee. Deze 117 kilometer lange muur werd tussen 122 en 128 n.Chr, als verdedigingslinie gebouwd in opdracht van keizer Hadrianus. Rond 400 n.Chr. verloor het bouwwerk zijn functie en raakte de muur in verval. Veel van het materiaal werd door omwonenden hergebruikt voor bijvoorbeeld de bouw van huizen. Toch heeft een groot deel van de muur de tand des tijds doorstaan en is het uitgegroeid tot een populaire toeristische attractie.

Hoe zag de Limes eruit?

Natuurlijk was de Limes meer dan een barrière, of die nu door mensenhanden was opgeworpen of gemaakt was door de natuur: langs de grens stond het vol met forten, wachttorens en andere bemande verdedigingswerken. Het waren plekken waar de bedrijvigheid enorm was en waar niet alleen werd gevochten, maar waar ook handel werd gedreven en verschillende culturen elkaar ontmoetten. Een groot deel van die plekken is in de voorbije eeuwen onder de grond verdwenen, maar dat wil niet zeggen dat ook alle sporen verloren zijn gegaan. Neem maar eens een kijkje bij DOMUnder in Utrecht of de Grote Kerk in Elst. Zulke plekken zijn door heel Europa terug te vinden, het maakt de Romeinse Limes tot het grootste monument dat in Europa te vinden is.

Beleef de Romeinse Limes in Nederland

Deze website gebruikt cookies

Deze website maakt gebruik van cookies (Functioneel, Analytisch, Marketing) die noodzakelijk zijn om de website zo goed mogelijk te laten functioneren. Door op accepteren te klikken, geef je aan hiermee akkoord te gaan.

Ik wil mijn cookies handmatig instellen